Gıda katkı maddeleri, gıda ürünlerinin renk, tat, kıvam veya raf ömrü gibi özelliklerini iyileştirmek amacıyla kullanılan maddelerdir. Bu maddeler, gıdaların işlenmesi, paketlenmesi, taşınması ve depolanması sırasında kalitesinin korunmasına yardımcı olabilir. Gıda katkı maddeleri geniş bir yelpazede bulunur ve farklı işlevlere sahiptirler. İşte bazı yaygın kategoriler:
- Koruyucular: Gıdaların bozulmasını önlemek ve raf ömrünü uzatmak için kullanılır. Örneğin, sorbatlar ve benzoatlar.
- Tatlandırıcılar: Şekerin yerini alarak gıdaya tat katmak için kullanılırlar. Bunlar arasında yapay tatlandırıcılar (aspartam, sukraloz) ve doğal tatlandırıcılar (stevia) bulunur.
- Renklendiriciler: Gıdaya renk vermek veya rengini iyileştirmek için eklenir. Bu katkı maddeleri doğal (paprika özütü, beta-karoten) veya yapay (allura kırmızısı, tartrazin) olabilir.
- Kıvam artırıcılar: Gıdaların dokusunu ve kıvamını iyileştirmek için kullanılırlar. Örneğin, jeller ve stabilizatörler olarak kullanılan guar gamı ve ksantan gamı.
- Antioksidanlar: Gıdaların okside olmasını önleyerek, yağların ve yağda çözünen vitaminlerin bozulmasını geciktirir. Örnekler arasında BHA (bütillenmiş hidroksianisol) ve vitamin C (askorbik asit) bulunur.
- Asitlik düzenleyiciler: Gıdaların pH değerini ayarlamak ve asitlik oranını kontrol etmek için kullanılırlar. Sitrik asit ve laktik asit bu kategoriye örnektir.
Gıda katkı maddelerinin güvenliği ve kullanımı, ülkeden ülkeye değişen düzenlemelerle kontrol edilir. Avrupa Birliği’nde, bir katkı maddesinin kullanımına izin verilmeden önce güvenli olduğunu kanıtlaması gerekir ve her katkı madde için belirlenen maksimum kullanım miktarları vardır. Gıda katkı maddelerinin etiketlerde E numaraları ile belirtilmesi, bu maddelerin tanınmasını kolaylaştırır.
